In het verleden is lang gesproken over een ‘maligne melanoom’. Tegenwoordig wordt ‘maligne’ achterwege gelaten, aangezien er geen benigne melanomen bestaan. Zoals bekend komen melanomen vrijwel uitsluitend voor op de huid en in ongeveer 10% op de slijmvliezen, onder andere van de ogen en de mond. Bij het huidmelanoom speelt in de etiologie overmatige blootstelling aan zonlicht een belangrijke rol. Daarnaast is bij sommige mensen sprake van erfelijke belasting. De gangbare behandeling van huidmelanomen bestaat uit chirurgische verwijdering.
De prognose wordt vooral bepaald door de dikte van de tumor. Minder dan 1% van alle melanomen die in het lichaam ontstaan, ontstaat in de mond. Anders uitgedrukt: de geschatte incidentie, dat wil zeggen het aantal nieuw gediagnostiseerde patiënten per 100.000 inwoners per jaar, bedraagt ongeveer 0,1-0,2. Vergeleken met de incidentie van het in de mond meest voorkomende mondkankertype, het plaveiselcelcarcinoom, die 3-4 bedraagt, is inderdaad sprake van een zeldzaamheid.
Afb. 1 Blauwrood verkleurde zwelling van het gehemelte, verdacht voor melanoom. Let ook om de omgevende pigmentatie.
Het mondmelanoom komt even vaak voor bij vrouwen als bij mannen. De gemiddelde leeftijd ten tijde van de diagnose bedraagt ongeveer 50 jaar. Er zijn geen bijzondere etiologische factoren bekend. Er is weinig of geen ondersteuning voor de gedachte dat mondmelanomen ontstaan vanuit een pigmentnaevus (‘moedervlek’), hoewel in sommige of misschien wel veel gevallen sprake is van een al maanden- of jarenlang bestaande pigmentatie van het slijmvlies (afbeelding 2). De vraag is overigens of verwijdering van dergelijke pigmentatie de kans op het ontstaan van een melanoom voorkomt.
Afb. 2 Melanoom van het gehemelte. Let op de omgevende, vermoedelijk al maanden- of jarenlang bestaande pigmentatie.
Afb. 3 Melanoom van de alveolaire mucosa.
