
In het huidige wetenschappelijke landschap is die witte raaf echter ver te zoeken. Er ligt namelijk een te grote druk op de bevestiging van wetenschappelijke aannames. Onderzoek met negatieve of onduidelijke uitkomsten wordt zelden gepubliceerd (publication bias). Dit leidt nogal eens tot onwetenschappelijk gedrag, of zelfs regelrecht tot fraude.
Zo bekende een onderzoeker van het farmaceutisch bedrijf Amgen in 2012 dat hij een bepaalde proef wel vijftig keer herhaald had zonder repliceerbaar resultaat. In zijn publicatie vermeldde hij echter alleen de proef die het gewenste resultaat had opgeleverd.
De farmaceutische industrie wil als geldschieter van randomized controlled trials (RCT’s) zijn geneesmiddelen als effectief en betrouwbaar tevoorschijn zien komen. Deze belangenverstrengeling blijft meestal verhuld, maar komt soms onverwacht toch aan het licht: denk aan de Vioxx- en de Seroxat-affaire, en aan de fraude van de prominente mondkankerspecialist Sudbo, die onderzoeksdata uit zijn duim zoog. Of dichter bij huis: het niet-gemelde conflict of interest door twee Groningse hoogleraren in een vergelijkend onderzoek van de mondspoelmiddelen Halita (firma Gaba) en Meridol (firma Dent Aid) in 2013.
Willen we écht onafhankelijk onderzoek, dan zal de overheid over de brug moeten komen. Maar dat zal in de vigerende neoliberale werkelijkheid niet snel gebeuren. Daarom schrijven wetenschappers tegenwoordig hun vingers lam aan onderzoeksvoorstellen, organiseren ze fancy fairs en hardloopwedstrijden om geld bij elkaar te schrapen voor deugdelijk onderzoek. Ze overschreeuwen elkaar als marktkooplui om