Volgens de overlevering stierf zij in de derde eeuw na Christus de marteldood toen ze weigerde een beeld van een Romeinse god te aanbidden: na eerst te zijn gefolterd door een beul die al haar tanden trok – uiteraard zonder verdoving! – werd ze op de brandstapel gegooid.

Op dit schilderij van Jacob Jordaens is deze dramatische gebeurtenis met verve verbeeld. Het is te bezichtigen in het Koninklijk Museum voor Schone Kunsten te Antwerpen en maakte ooit deel uit van een drieluik dat begin 16e eeuw door de augustijnenkerk te Antwerpen werd besteld. Het middendeel, ‘Tronende Madonna omringd door heiligen’, werd geschilderd door de beroemde schilder Peter Paul Rubens en de zijluiken door voormalig leerlingen van Rubens: Anthony van Dijck en Jacob Jordaens. Ook op het hoofdaltaar van Rubens pronkt Apollonia met een tang in haar hand. De heilige was belangrijk voor de augustijnenkerk omdat er relikwieën van Apollonia werden bewaard. Het drieluik werd vervaardigd in de roerige periode die bekend staat als de tachtigjarige oorlog. Terwijl ook in Antwerpen een beeldenstorm gewoed heeft, werd die daar hard neergeslagen.

Er volgde een tegenreactie op de Reformatie die bekend staat als de Contrareformatie: de kunst die uit de kerk verbannen was, kwam terug en heiligenverering, verafschuwd door de protestanten, werd juist verheerlijkt. Kunst was hiervoor het medium bij uitstek en wel met een ongekende uitbundigheid: kleurrijk, dramatisch en theatraal. Dat zien we terug in dit werk van Jordaens. Hij lijkt in zijn compositie te zijn geïnspireerd door zijn leermeester Rubens, wiens werk gekenmerkt wordt door een dynamisch lijnenspel van diagonalen en Michelangelo-achtige figuren. Ons oog danst als het ware een choreografie over het schilderij: van de paarden richting de krachtige torso, via arm en elleboog naar de tang die Apollonia van haar tanden zou ontdoen en vervolgens via de blik van Apollonia omhoog naar Maria, die in de hemel op haar wacht met een palmtak, symbool voor het martelaarschap.

Vraag: Van welke beroepsgroep is de heilige Apollonia beschermheilige?

Wilt u weten wat het juiste antwoord is?