Home Nieuws

Nieuws

Algemene tandheelkunde

“Elke mondafwijking verdient aandacht”

Jan de Visscher werkte van 1982 tot 2019 als MKA-chirurg/hoofdhals-oncoloog in het Medisch Centrum Leeuwarden. Sinds 2014 is hij deeltijds verbonden aan de afdeling MKA-chirurgie van het AmsterdamUmc, locatie VUmc, waar hij zich vooral bezighoudt met bijzondere aandoeningen van mond, kaak en speekselklieren. [caption id="attachment_183440" align="alignleft" width="696"] Jan de Visscher[/caption] Kennisoverdracht is de rode draad door zijn carrière. Naast zijn werk in het VUmc, begeleidt hij promovendi, doet hij zelf ook onderzoek en schrijft hij artikelen voor internationale wetenschappelijke tijdschriften en voor het Nederlands Tijdschrift Voor Tandheelkunde. Ook geeft hij cursussen aan tandartsen, mondhygiënisten, dermatologen en KNO-artsen bij de Stichting Bevordering Kennis Mond- en Kaakziekten. 'Het is harstikke leuk om je kennis te mogen overdragen', vindt De Visscher. 'Daarbij moet je vooral niet te directief zijn, maar vaker een luisterend oor bieden. Er is no short cut to experience. Iedereen heeft recht op z'n eigen leercurve, al kan je op bepaalde momenten wel wat sturen en adviezen geven. Het aardige is dat ik er zelf ook scherp door blijf. Mensen in opleiding stellen een heleboel vragen. Op bepaalde vragen heb ik geen antwoord, dan moet ik toch weer in de boeken kijken. Het is dus beïnvloeding van weerskanten.'
“Vaak komt de patiënt vanwege een afwijking naar de tandarts, maar het is niet ongebruikelijk dat een mondafwijking pas wordt ontdekt tijdens het reguliere tandheelkundige onderzoek”
90 mondafwijkingen Tijdens zijn lezing "Wat te doen met deze mondafwijking?" gaat Jan de Visscher in op verschillende mond- en kaakafwijkingen. 'Mond- en kaakafwijkingen komen relatief niet vaak voor en de verscheidenheid is groot. Er zijn zo’n stuk of 90 verschillende mondafwijkingen. De tandarts kan onmogelijk van elke afwijking voldoende kennis hebben. Van een aantal aandoeningen die min of meer wat vaker voorkomen, heeft de tandarts wel inzicht, maar het grootste deel van de mondafwijkingen ziet de tandarts gewoon te weinig. Dan doe je ook geen ervaring op en herken je het niet. Daarenboven, je kan wel een verdenking hebben, maar soms moet er toch een biopsie worden genomen om het zeker te weten.' Poortwachtersfunctie Al komen de meeste mondafwijkingen niet vaak voor, toch word je in de tandheelkundige praktijk met enige regelmaat geconfronteerd met een patiënt met een aandoening in of rond de mond. 'Vaak komt de patiënt vanwege die afwijking naar de tandarts, maar het is niet ongebruikelijk dat een mondafwijking pas wordt ontdekt tijdens het reguliere tandheelkundige onderzoek', vertelt Jan de Visscher.  Ook al zijn ze in aantal niet allemaal even groot, toch verdient elke mondafwijking aandacht, is zijn stellige overtuiging.
In Nederland zijn er jaarlijks ongeveer 1100 nieuwe patiënten met mondkanker. Elke tandarts zal in zijn carrière gemiddeld vier a vijf patiënten met mondkanker zien.” 
Zeker bij mondkanker heeft de tandarts, naast de huisarts, ook een poortwachtersfunctie. De Visscher: 'In Nederland zijn er jaarlijks ongeveer 1100 nieuwe patiënten met mondkanker. Elke tandarts zal in zijn carrière gemiddeld vier a vijf patiënten met mondkanker zien. Wordt dat altijd herkend? Nee. Dat komt ook omdat het er wisselend kan uitzien. Dat maakt het af en toe moeilijk. Maar het is natuurlijk wel van belang om kanker vroegtijdig te diagnosticeren en de patiënt tijdig te verwijzen. Hoe kleiner de tumor is, hoe groter de kans van slagen van de behandeling is en ook zijn de bijwerkingen van die behandeling beperkter.' Vaker voorkomende afwijkingen Naast mondafwijkingen die de tandarts slechts een enkele keer ziet, zijn er ook afwijkingen die met enige regelmaat voorkomen, weet Jan de Visscher. “Dat geldt bijvoorbeeld voor lichen planus, een aandoening die in de mond maar ook op de huid kan voorkomen. Lichen planus van het mondslijmvlies komt bij ongeveer één procent van de bevolking voor. Dan zijn er de goedaardige zwellingen die we fibromen noemen, of kleine pigmentaties van het slijmvlies. Ook zien we nog weleens vergrote bloedvaten of een soort spataderen op de lippen. Het zijn allemaal aandoeningen waar je verder in principe niets mee hoeft, tenzij de patiënt er toch last van kan hebben. Dat geldt bijvoorbeeld ook voor een landkaarttong (een goedaardige aandoening van de tong, waarbij het slijmvliesoppervlak voortdurend van aspect verandert, red). Als je die afwijkingen een paar keer gezien hebt, herken je het. Toch worden patiënten daarmee doorverwezen, omdat de tandarts zich er niet helemaal zeker bij voelt en graag iemand laat meekijken om de vermoedelijke diagnose te laten bevestigen.' Controle of afwachten? Dat patiënten laagdrempelig worden doorverwezen als de aard van de mondafwijking niet duidelijk is, vindt De Visscher een goede zaak. 'Met afwachten komt de diagnose niet op tafel, tenzij het bijvoorbeeld gaat om een zweertje omdat iemand op zijn tong heeft gebeten of in aanraking kwam met een scherpe protheserand. Dan kan je even afwachten. Als je het niet weet, maak dan gebruik van de kennis van iemand anders om te kijken wat er precies aan de hand is. Want je wilt een diagnose hebben. Als ik met een afwijking naar een dokter ga en die zegt dat het ‘niks is’, neem ik daar als patiënt ook geen genoegen mee. ‘Niks’ is geen diagnose. Ook als de dokter zegt: "ik denk dat het niet erg is, maar ik weet niet wat het is", vind ik dat lastig.
“Met afwachten komt de diagnose niet op tafel. tenzij het gaat om een zweertje omdat iemand op zijn tong heeft gebeten"
'In dit tijdgewricht met terecht mondige patiënten, hebben mensen recht op een goede diagnose en het eventueel daaruit voortvloeiende beleid. Daar heb je soms specifieke hulp voor nodig. Maak dan gebruik van de expertise van in dit geval de MKA-chirurg. Dan zorg je er ook voor dat de patiënt (en zijn of haar naasten) niet onnodig in de zorgen zit, want die denkt toch al snel: het zal toch geen kanker zijn. Realiseer je ook, dat als je op tijd verwijst en het is kanker, de patiënt zal zeggen: "toch wel goed dat mijn tandarts dat gezien heeft". Als je afwacht en het komt er later uit, dan zegt hij: "had de tandarts me niet wat eerder kunnen doorsturen".
“Als je het niet weet, maak dan gebruik van de kennis van iemand anders om te kijken wat er precies aan de hand is.”
Uitdaging voor assistenten Twee jaar geleden was Jan de Visscher ook een van de sprekers tijdens de StandbyDag. 'Ik hield toen een interactieve presentatie en het viel me op hoeveel assistenten een goede kijk hadden op de verschillende mondafwijkingen. Assistenten hebben in principe geen rol in de diagnostiek. Maar als je de hele dag in de mond werkzaam bent en er komt een bepaalde afwijking die vaker voorkomt langs, dan is het toch wel aardig als je er wat weet van hebt. Niet alles wat je op de StandbyDag hoort, hoeft direct toepasbaar te zijn. Het maakt je vak wel interessanter en de basis wat breder. En je wordt er ook weer door uitgedaagd om jezelf scherp te houden. Anders verzand je in het dagelijks doen en laten van de praktijk. Daar is niets mis mee, maar het is wel leuk om af en toe een extra uitdaging te hebben.'              
Algemene tandheelkunde

Vijf redenen waarom AI de tandarts niet gaat vervangen

Hoewel kunstmatige intelligentie (AI) ook in de tandheelkunde een hot topic is, zal AI de tandarts nooit (helemaal) vervangen. Dat betoogt althans dr. Ali Nanklai op Dental Tribune. Hij geeft vijf redenen waarom.
Algemene tandheelkunde

De slag om de tanden

Eindelijk weer eens een roman die zich amper laat wegleggen: Tandenjager, gebaseerd op de beruchte geschiedenis van de ‘Waterloo teeth'. TP publiceert een fragment en sprak aan de vooravond van de verschijning, met auteur Auke Hulst: ‘De geschiedenis van de tandheelkunde is zo'n ongelooflijke parade van uitzinnige anekdotes.'
Mondhygiënie

Nieuwe directeur NVM-mondhygiënisten

Joséphine Hofsté is per 10 juli 2025 aangesteld als directeur van beroepsvereniging NVM-mondhygiënisten. Hofsté was daarvoor directeur van Pro Education, onderdeel van Salta Group, de grootste particuliere onderwijsinstelling van de Benelux.
Algemene tandheelkunde

Belgische tandartsen staken voor het eerst in 25 jaar

Volgens analyses van onder meer het Institute of Management Accountants (IMA) en Eurostat stijgen de kosten voor de patiënten in België sneller dan in buurlanden en elders in Europa. Dat komt vooral door de supplementen die artsen zonder afspraken met de zorgverzekeraars binnen het Belgische zorgsysteem rekenen. Minister Vandenbroucke wil artsen aanmoedigen om alleen tegen de officiële conventietarieven te werken, en dus geen extraatjes te rekenen. Alleen onder bepaalde voorwaarden mogen artsen afwijken van de officiële tarieven, bijvoorbeeld om innoverende zorg te kunnen bieden. [caption id="attachment_183414" align="alignnone" width="300"] De Belgische minster van volksgezondheid Frank Vandenbroucke[/caption]

Tandartsen protesteren mee

Hoewel de discussie zich vooral op ziekenhuisartsen richtte, sloten ook veel tandartsen zich aan bij het protest. Hun zorgen richten zich op de dreiging van verplichte aansluiting bij het ‘conventiemodel’, waarbij zij zouden moeten werken tegen tarieven die al jaren niet zijn geïndexeerd. In Edegem deelde tandartsenpraktijk Heinix snoepzakjes uit met de boodschap: ‘We zullen binnenkort voor hetzelfde geld meer vullingen moeten doen. Geniet alvast van de snoepjes!’  Tandarts Christophe Heinix lichtte tegenover de VRT toe: “Tandartsen worden gedwongen te conventioneren en de minimumtarieven aan te rekenen. Die tarieven zijn echter niet marktconform in België en lopen enkele decennia indexatie achter. Dit zal leiden tot de verarming van de kwaliteit en meer lopendebandwerk." Hierdoor vrezen Belgische tandartsen dat het huidige tekort aan tandartsen ook daar blijft groeien, met nog meer wachttijd als gevolg.

Wisselende deelname, brede steun

De impact van de staking varieert per regio en instelling. In een ziekenhuis in Gent legde 90% van de artsen het werk neer, meldt De Morgen. Bij huisartsen en tandartsen was de actievorm wisselend: sommigen sloten de praktijk, anderen waren telefonisch onbereikbaar of lieten afspraken doorgaan onder protest. Hoewel exacte cijfers over tandartsen ontbreken, bevestigde het Verbond van Vlaamse Tandartsen tegenover Het Laatste Nieuws dat: “Een deel staakt, maar veel tandartsen zullen patiënten die al lang wachten op hun afspraak wél helpen. Een groot deel van onze leden zal maandag uit protest echter de telefoon niet opnemen.”

Een verdeelde overheid, moeizaam overleg

De onderhandelingen tussen de minister en de syndicaten verlopen stroef. Volgens BVAS heeft Vandenbroucke onvoldoende oog voor de complexiteit van het veld. “Als de minister nu nog niet doorheeft dat we het menen, zal een tweede golf van acties noodzakelijk zijn,” aldus vicevoorzitter Johan Blanckaert tegenover de VRT. Premier Bart De Wever (N-VA) gaf eerder al aan dat zijn partij het wetsvoorstel nog wil herzien. Ook gezondheidseconomen plaatsen vraagtekens bij de eenzijdige focus op supplementen. Zij stellen dat de Belgische minister zich teveel richt op de bijkomende kosten, terwijl er volgens hen ook over de hervorming van de ziekenhuisfinanciering moet worden gesproken.
Algemene tandheelkunde

Richtlijnen antitrombotica en wortelcariës met 5 jaar verlengd

Het Kennisinstituut Mondzorg (KIMO) heeft de bestaande richtlijnen antitrombotica en wortelcariës met 5 jaar verlengd. De richtlijnen werden in 2019 gepubliceerd en hadden een geldigheidsduur van 5 jaar. 
Algemene tandheelkunde

Rechter verbiedt rekenmethode NZa

De KNMT eist dat de NZa de publicatie van de mondzorgtarieven voor 2026 ongedaan maakt. De beroepsorganisatie doet dit naar aanleiding van een uitspraak die de rechter deed in een zaak aangespannen door de landelijke vereniging van vrijgevestigde psychologen en psychotherapeuten LVVP.
Algemene tandheelkunde

Patiëntenfolders genereren met AI gaat redelijk goed

De inzet van large langues models (LLM) zoals ChatGPT of Gemini bij het vervaardigen van voorlichtingsmateriaal voor patiënten gaat best goed. Dit blijkt uit een studie gepubliceerd in Nature.
Algemene tandheelkunde

Tandarts aan de toog 

Wie de praktijk van Welldent Mokum binnenloopt, denkt in een kroeg te zijn beland. Tandarts Wouter Vriesman vindt het belangrijk om de wachtkamer een ongedwongen sfeer te geven. Mensen kunnen er een praatje maken. Dat stelt ze op hun gemak voor het tandartsbezoek. In de komende editie van TP magazine wordt Wouter geïnterviewd over zijn bijzondere praktijk. Abonnee's kunnen het artikel echter nu al lezen.
Algemene tandheelkunde

Voor beroerde gebitten moet je bij ‘spaghettiwesterns’ zijn

In de onvolprezen rubriek De Boor Draait Door (DBDD) duikt redacteur Jacques Koch in de monden van westernacteurs. John Wayne liet zijn gebit nooit zien, maar zat een keer in een film in de tandartsstoel. Moordenaar Eli Sister leerde tandenpoetsen van mislukte tandarts Reginald Watts. En voor echt beroerde gebitten hoef je alleen maar een ouderwetse spaghettiwestern te streamen.

(Rhapsody) Aanmelden voor de nieuwsbrief

Elke week een update over tandheelkunde in uw mailbox.

  • Dit veld is verborgen bij het bekijken van het formulier
  • Dit veld is bedoeld voor validatiedoeleinden en moet niet worden gewijzigd.

Veelbesproken thema's

Veel kinderen zijn onder behandeling bij een orthodontist. Maar ook steeds meer volwassenen willen een behandelplan ter verbetering van de occlusie en esthetiek.

Algemene tandheelkunde omvat de reguliere mondzorg: de periodieke controles, het verhelpen van algemene klachten, maar ook extracties en het plaatsen van vullingen, kronen en bruggen.
Elk kind is uniek en elke ontwikkelingsfase vraagt om een eigen benaderingswijze. De behandeling van kinderen kan een grote uitdaging zijn. Specifieke kennis wordt daarom steeds belangrijker.
Nieuwsbrief Abonneren